รีวิวการใส่ SSD ครั้งแรก

ที่จริงก็ไม่ได้อยากใส่ขนาดนั้น แต่พักหลังๆ รู้สึกว่าคอมเริ่มช้าลงมาก เปิดคอมทีนึง 15 นาทียังไม่เสร็จ (มันเสร็จแต่ hdd มันยังขึ้น 100% เต็มอยู่ จะเปิดอะไรต่อก็ยังค้าง) ที่จริงตอนแรกคิดจะ reinstall windows ใหม่ แต่คิดไปคิดมา เห็นว่าคอมเราใส่ SSD เพิ่มได้ เลยหาซื้อมาใส่เพิ่มดีกว่า แล้วก็จะลองลง OS ใหม่ที่ไม่ใช่ Windows เอาไว้เขียนโค้ด ก็เลยคิดว่าจะลอง Ubuntu ก็แล้วกัน จะได้เป็นการลองหัดใช้ Linux ไป ว่าแล้วก็เลยไปค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับ SSD เลย ซึ่งหลายๆ เรื่องก็เป็นความรู้ใหม่ พออ่านจบแล้วก็คิดว่าไม่ยากหนิ ลงแปปเดียว แต่พอได้เริ่มจริงๆ ก็สัมผัสได้ถึงความปวดหัวของช่างซ่อมคอมเลย ขนาดคอมเราอยู่กะเรามาตั้งนานพอเอาเข้าจริงก็ยังไม่เข้าใจอะไรอีกตั้งหลายอย่าง เลยอยากมาเขียนๆ ไว้เพราะความรู้ใหม่มันเยอะมาก กลัวลืมละก็เผื่อจะเป็นประโยชน์กับคนอื่นๆ นะครับ ที่ทำทั้งหมดนี้ทำเองแบบซุยๆ ไม่ได้ปรึกษาใครเลย (แอบกลัวพังเหมือนกัน แต่รู้สึกว่าอ่านเองทำเองมั่วเองมันสนุกกว่าไปให้คนอื่นทำ 😂) เพราะงั้นถ้ามีตรงไหนที่เข้าใจผิดหรือมีอะไรก็แนะนำกันได้เลยนะครับ ยินดียิ่งๆ

เริ่มจากเราเห็นที่ฝาหลังโน้ตบุ้กเรามันเขียนว่า

ก็เลยไปอ่านว่า M.2 2280 คืออะไร ละก็ได้เข้าใจว่ามันคือชื่อชนิดของ SSD โดยตัวเลข 2280 หมายถึงขนาด 22x80 mm แล้วตัว SSD เองที่มีขายในตลาดตอนนี้ก็จะมี 3 ชนิดหลักๆ คือ 1. SSD SATA ก็คืออันจะเป็นก้อนๆ หน้าตาคล้ายๆ HDD ธรรมดา แต่ความเร็วเยอะขึ้นมามากๆ เป็นสิบๆ เท่า 2. M.2 SATA คือ SSD ที่ขนาดเล็กลงมาก โดยเท่าที่เห็นก็จะมีแค่ขนาด 22x80 ที่มีขายอยู่ทั่วไป โดยความเร็วจะถูกจำกัดไม่ต่างกับ SATA เท่าไหร่นักเพราะยังใช้ interface เดียวกับ SATA 3. M.2 PCIe/NVMe เป็นชนิดที่ความเร็วจะสูงที่สุด และสูงเกินระดับที่ใช้งานทั่วๆ ไปไปเยอะเลย เฉลี่ยประมาณ 5 เท่าเทียบกับ SSD SATA แต่ราคาก็จะแพงขึ้นมาอีกระดับนึง

หลังจากนั้นเราก็เลยเริ่มปฏิบัติการแงะคอม หลังจากเปิดฝาออกมาก็พบว่า..

เห็นช่องใส่ SSD แล้ว! ซึ่งถ้าดูจากหน้าตามันเป็นช่องแบบ NVMe นะ แบบมีแง่งอันเดียว แต่ก็แอบสงสัยว่าทำไมสติกเกอร์แปะถึงเขียนว่า SATA SSD ONLY จากที่ลองไปหาๆ ดูในเน็ต (คือในเว็บ official มันไม่มีข้อมูลโน้ตบุ้กรุ่นนี้แล้ว (อาจจะเก่าไปเลยลบไปแล้วมั้ง) ไปเจอกระทู้ที่มีคนตั้งเมื่อ 5 ปีที่แล้วคุยๆ กันว่ารุ่นที่คล้ายๆ รุ่นนี้ไม่รองรับ NVMe แต่ทั้งๆ ที่ slot หน้าตาเป็นแบบ NVMe เนี่ยนะ แต่สุดท้ายก็ลงเอยว่าต้องเป็น SATA SSD ถึงจะได้

โอเค SATA ก็ได้ แค่นี้ก็เร็วเกินพอไปเยอะละ ไม่ได้จะเอาไปทำอะไรหนัก ก็เลยรอลดราคา ตอนแรกลักเลอยู่ว่าจะซื้อ 500GB หรือ 1TB ดี สุดท้ายก็จบที่ 1TB เพราะกะใช้ยาวๆ ถึงจะเปลี่ยนคอมก็สามารถถอดอันนี้ไปใส่เครื่องใหม่ได้ แล้วก็เตรียมเอามาใส่ในเครื่อง ในใจคือตื่นเต้นมาก จะได้ชุบชีวิตน้อนโน้ตบุ๊กตัวนี้ซะที อืดอาดมาเป็นปีละ ตอนเอาไปทำงานกลุ่มช่วงปลายปีที่แล้วทุกคนก็คือบ่นเป็นเสียงเดียวกันว่าช้ามาก ถึงเวลาเกิดใหม่แล้ว

ตอนใส่เหมือนจะง่าย แต่ปลายดันไม่พอดีกับน็อตที่จะต้องขันยึดตัว SSD ก็เลยงงว่าขนาดไม่เท่ากันหรอ เอ้ะแต่ SSD M.2 น่าจะเป็นขนาดเดียวกันหมดนะ หรือยังมีน็อตตัวไหนที่เรายังคลายไม่หมด แล้วก็เหลือบไปเห็นตรงมุมๆ นึง ที่ยังมีน็อตอันนึงยึดอยู่ ก็เลยคิดว่าอันนี้แหละที่ต้องแกะก่อนจะใส่ SSD ก็เลยพยายามขันน็อตให้ออก พยายามอยู่นานมากคือมันแข็งจริงๆ อันนี้ บิดสุดแรงก็ยังไม่ออกจนเริ่มเอะใจว่ามันอาจจะไม่ได้ออกแบบมาให้เราขันป่าว เอ้ะแต่มันเป็นน็อตก็ต้องมีไว้ขันเข้า-ออกดิ เริ่มไม่แน่ใจเลยไปให้เพื่อนช่วยลอง คือเพื่อนแรงเยอะกว่าเรามาก แต่ก็ยังขันไม่ออกเหมือนกัน ก็เลยมานั่งงงๆ กันอยู่พักนึงเพื่อนก็แนะว่ามันไม่น่าจะต้องขันอันนี้นะ ลองพยายามทางอื่นมั้ย แล้วก็พบว่ามันต้องสอดตรงขั้ว SSD เข้าไปแล้วปลายอีกด้านจะเผยอขึ้นมา แล้วก็กดด้านนั้นลงมามันจะพอดีกับรูที่เอาไว้ขันน็อตล็อกเลย โถ่ เหนื่อยฟรีไปตั้งหลายชั่วโมงเลย

หลังจากใส่เสร็จก็เริ่มเปิดเครื่อง เตรียม Ubuntu boot load ไว้ใน flash drive รอมาหลายวันละจะได้ใช้ซะทีวันนี้ ก็เริ่มทำตามขั้นตอนที่เค้าสอนในเว็บไปเรื่อยๆ จนถึงขั้นนึงที่เค้าบอกให้ disable secure boot in UEFI ก็เลยไปลองค้นว่าคืออะไร ก็พบว่ามันคือ interface ที่ใช้เชื่อม OS กับ firmware ชนิดนึงที่ใหม่กว่าแบบเก่าคือ MBR โดยมันสามารถโหลด bootloader จากที่ไหนก็ได้ใน disk ไม่จำเป็นต้องอยู่ใน boot sector ที่ BIOS กำหนด แล้วเค้าเคลมว่ามันจะ boot เร็วกว่า MBR และแนะนำให้เปลี่ยนมาใช้ทำ dual boot จะเร็วกว่า โอเค ลองมาดูกันก่อนว่าคอมเราเป็นแบบไหน ปรากฎว่าเป็น MBR จ้า ก็เลยต้องเปลี่ยนเป็น EFI ก่อนเพื่อจะได้เก็บ windows ไว้ boot alongside แบบ EFI ไปพร้อมๆ กับ Ubuntu ตัวใหม่ที่จะลงแบบ EFI ไปด้วยกันได้ ก็เลยไปค้นหาข้อมูลว่าคอมเราสามารถเปลี่ยนมาใช้ UEFI ได้มั้ยกับ BIOS ตัวนี้ ผลก็คือขึ้นว่า Legacy

https://i2.wp.com/itsfoss.com/wp-content/uploads/2020/06/BIOS-windows.png?w=800&ssl=1 (รูปจากเน็ต ลืมแคปไว้ตอนนั้น)

ซึ่งเราก็ไปอ่านว่า BIOS เรามันใช้ UEFI ได้มั้ย ซึ่งคำตอบก็คือให้ไปลองดูในเมนูใน BIOS ถ้ามันขึ้นให้เลือกก็แปลว่ามี เราเข้าไปดูก็ไม่ค่อยเข้าใจพวกคำศัพท์เกี่ยวกับในการ Boot แต่ก็มีคำแนะนำนึงบอกว่าลองอัพเดท BIOS ดูด้วยเผื่อ firmware มันพึ่งจะมีให้ในเวอร์ชันหลังๆ ซึ่งหลังจากอัพเดทเวอร์ชันจาก 2016 เป็น 2019 (โชคยังดีที่เว็บ official ยังมี file ให้โหลด ถึงแม้ document จะหายไปหมดแล้วก็ยังดีอะนะ) ก็พบว่ามีเมนูใหม่เกี่ยวกับ secure boot เพิ่มขึ้นมา! สงสัยจะใช้ UEFI ได้ละมั้งง ลองเลยละกัน หลังจากนั้นก็ไปหาวิธีแปลงจาก MBR ให้มาใช้ GPT (เป็นชื่อระบบ partition ที่เอาไว้ใช้กับ UEFI) ก็ไปเจอ tool ฟรีตัวนึงที่มีอยู่ใน windows อยู่แล้วชื่อ mbr2gpt แต่ดันมีข้อจำกัดอีกคือไดรฟ์เรามี 3 drives แล้วเค้าให้มี primary partitions แค่ 3 อัน ตอนแรกคิดว่าก็พอดี แต่รันไปแล้วดันขึ้น Disk layout validation failed for disk 0 พอลองไปอ่านดูก็พึ่งเข้าใจอีกว่า System reserved partition ก็นับเป็นอีกหนึ่ง partition โถ่ ถ้างั้นก็ต้องย้ายไฟล์ drive นึงทั้ง drive ไป backup ที่อื่นไว้ก่อน ก็เลยเลือกเป็น drive E ของเราที่ขนาดประมาณ 200GB ก็โอเค ยอมนั่งรอก็ได้ ย้ายไปที่ SSD เราละกัน ถือเป็นการทดลองใช้งานไปเลย ผลก็คือ 2 ชั่วโมงจ้า แล้วเดี๋ยวต้องย้ายกลับอีก ==

โอเค หลังจาก format drive E ก็พร้อมทุกอย่างละ ถึงเวลาแปลง partition ซะที!

เรียบร้อยย แต่เหมือนจะขึ้น error อะไรซักอย่างเกี่ยวกับ WinRE ก็เอ้ะ ลองเอาคำไปค้นในเน็ตดู แต่อ่านคำอธิบายแล้วไม่ค่อยเข้าใจ ก็เลยช่างมันละกัน ถ้ายังเปิด Windows ได้ก็โอเคละมั้ง ไม่ได้จะเอามาใช้งานเป็นหลักอยู่แล้วหนิ

ทุกอย่างน่าจะเรียบร้อยดีแล้วนะ จากนั้นก็ลองกลับไปเปิด Windows ก็ยังเปิดได้ปกติ เย่ ทุกอย่างราบรื่น หลังจากก็อปไฟล์จากที่ backup กลับมาใน drive E (อีก 2 ชั่วโมง ==) สุดท้ายก็ได้ไปเปิด secure boot ตามที่เค้าแนะนำแล้วก็ลง Ubuntu จาก flash drive ได้แล้ว เป็นอันจบภารกิจ ใช้เวลารวมทั้งสิ้น 3 วัน ถึงจะได้ Ubuntu ที่เป็น UEFI และยังมี Windows ที่เปิดจาก UEFI ได้ด้วย Windows boot loader อยู่ด้วย!

สรุปสุดท้ายก็ถือว่าคุ้มค่าแหละมั้ง ปัญหาแต่ละอย่างที่เจอพอไปค้นในเน็ตคือมีแต่คำอธิบายยืดยาวที่ต้องใช้เวลาอ่านนานมาก อาจจะเพราะไม่เคยจับงานเกี่ยวกับ hardware/firmware เลยมั้งนะเลยไม่คุ้นกับอะไรแบบนี้เลย แต่ก็ผ่านมาได้ด้วยดีแหละ เลยมาเขียนไว้กันลืม(ซึ่งตอนเขียนก็ลืมบางขั้นตอนกับบางปัญหาไปเยอะแล้ว เพราะไม่ได้แคปรูปไว้เลย ขุดจากในหัวมาเขียนอย่างเดียว 😂) เสียดายที่ไม่ได้แคปบางรูปเอาไว้เพราะมันทำกลับให้ได้รูปเดิมไม่ได้แล้ว